Przychód a dochód — czym się od siebie różnią?
Kiedy otrzymam zwrot podatku za 2022 rok?
7 marca, 2023
Księga przychodów i rozchodów — czym jest i jak ją prowadzić?
21 marca, 2023
Przychód i dochód to pojęcia często używane zamiennie. Potoczne podejście do tych terminów może jednak prowadzić do niewłaściwej oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, komplikacji w relacjach z kontrahentami, a nawet do przykrych konsekwencji ze strony organów skarbowych. Sprawdzamy, czym różnią się te pojęcia, jak obliczyć dochód i przychód oraz co może być kosztem uzyskania przychodu.
Traktowanie przychodu i dochodu jako pojęć o takim samym znaczeniu jest mylne i może prowadzić do niechcianych problemów — szczególnie z punktu widzenia przedsiębiorców. Osoby zatrudnione przez pracodawców, choć bardziej skupione są na kwocie wynagrodzenia brutto i netto, z pojęciem przychodu i dochodu spotykają się przynajmniej raz w roku — w trakcie rozliczania rocznych deklaracji podatkowych PIT.
Czym jest przychód?
Przychód z działalności gospodarczej jest łączną wartością ze sprzedaży dóbr, towarów i usług netto w danym okresie rozliczeniowym. Może być to przykładowo miesiąc, kwartał lub rok podatkowy. Trzeba od razu podkreślić, że podatek od towarów i usług (VAT) nie jest brany pod uwagę podczas szacowania przychodów przedsiębiorstwa.
| Przychody określają tzw. przysporzenie majątkowe, czyli uzyskaną sumę pieniędzy, od której przedsiębiorca musi zapłacić podatek dochodowy. Na przychody z działalności gospodarczej mogą mieć również wpływ składniki majątkowe o charakterze trwałym np. ich odpłatne zbycie. |
Zgodnie z przepisami przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej mogą być również m.in.:
- dotacje
- subwencje
- dopłaty
- różnice kursowe
- otrzymane kary umowne
- odsetki od firmowych lokat terminowych oraz innych form oszczędzania.
Szczegółowa lista przysporzeń majątkowych, które traktowane są jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej określona jest w art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przychód i dochód a rzeczywista sytuacja finansowa firmy
Same przychody z działalności gospodarczej nie odzwierciedlają rzeczywistej sytuacji finansowej firmy. Przykładowo dynamicznie rosnąca z kwartału na kwartał sprzedaż towarów i usług nie musi oznaczać, że przedsiębiorstwo znajduje się w coraz lepszej kondycji finansowej. Wzrost przychodów nie zawsze przekłada się na wzrost zyskowności (rentowności) prowadzonego biznesu.
Analogicznie spadek przychodów nie zawsze oznacza, że zyski przedsiębiorstwa maleją, a sytuacja finansowa firmy się pogarsza. Przyczyny takiego stanu rzeczy wymagają szerszego spojrzenia i głębszej analizy. Trzymając się jednak tematu — nie warto analizować dynamiki przychodów w oderwaniu od kosztów ich uzyskania oraz dochodów przedsiębiorstwa.
Czy pojęcie przychodu i dochodu powinno interesować tylko przedsiębiorców?
Zrozumienie różnic pomiędzy przychodem a dochodem jest szczególnie ważne z punktu widzenia przedsiębiorców. Świadomość w tym zakresie może być także równie cenna dla osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Wynika to z faktu, że przychody można uzyskiwać również z tytułu:
- stosunku pracy
- pracy nakładczej
- pracy realizowanej w ramach stosunku służbowego
- posiadanych nieruchomości.
| Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę ma taki sam obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczek na podatek dochodowy w ciągu roku podatkowego. Wszystkie rozliczenia w tym zakresie prowadzi jednak za niego pracodawca, czyli tzw. płatnik. |
Czym jest dochód z działalności gospodarczej?
Dochód z działalności gospodarczej jest różnicą pomiędzy osiągniętymi przychodami, a kosztami ich uzyskania. W uproszczeniu to kwota, która pozostaje do dyspozycji przedsiębiorcy po sprzedaży produktów lub realizacji usług. Nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania, która została wygenerowana przed opodatkowaniem to dochód brutto. Po odliczeniu podatku dochodowego mamy natomiast do czynienia z dochodem netto.
Dochód brutto = przychody — koszty uzyskania przychodu
Dochód netto = (przychody — koszty uzyskania przychodu) — podatek
Dochód netto pojawia się w sytuacji, kiedy osiągnięte przychody są wyższe od kosztów ich uzyskania i kwoty podatku. Jeśli jest inaczej przedsiębiorstwo ponosi stratę netto. Dochód jest zatem jedną z miar, które odzwierciedlają sytuację finansową firmy.
Rentowność prowadzonego biznesu może być istotna np. dla potencjalnych kontrahentów oraz dla banków oceniających zdolność kredytową przedsiębiorstw ubiegających się kredyt, leasing lub inną formę finansowania. Odpowiednia zyskowność może być także jednym z wymogów stawianych przed firmami, które chcą zgłosić swoją ofertę w przetargach publicznych.
Czym są koszty uzyskania przychodu?
Skoro koszty uzyskania przychodu odgrywają tak istotną rolę w procesie ustalania wysokości dochodu lub poniesionej straty z działalności gospodarczej, to jest to wystarczający powód, aby zgłębić to zagadnienie. Jak sama nazwa wskazuje są to koszty, które poniesione zostały w celu uzyskania przychodu. Nie każdy wydatek przedsiębiorcy może być jednak zaklasyfikowany do tej kategorii. Aby tak było, koszt uzyskania przychodu musi być:
- poniesiony, aby osiągnąć przychód albo zabezpieczyć lub zachować jego źródło,
- związany z prowadzoną działalnością gospodarczą,
- odpowiednio udokumentowany np. fakturą VAT.
Koszty uzyskania przychodu z działalności gospodarczej nie mogą również posiadać cech wydatków o charakterze osobistym dla przedsiębiorcy. Przykładowo zakup minikoparki przez przedsiębiorstwo budowlane jest kosztem, który został poniesiony, aby zwiększyć przychody albo zabezpieczyć ich źródło. Problem pojawia się w sytuacji, kiedy zakup takiej maszyny chce ująć jako wydatek firmowy np. specjalista świadczący usługi wyłącznie w zakresie rehabilitacji i opieki nad osobami starszymi.
| Wydatki firmowe, których nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wyszczególnione są w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. |
W księgowości wyróżnić można dwa rodzaje kosztów ponoszonych w celu osiągnięcia, zachowania lub zabezpieczenia przychodów firmy w przyszłości. Mamy tu do czynienia z:
- Kosztami bezpośrednimi tj. zakup materiałów i półproduktów wykorzystywanych do produkcji, zakup towarów handlowych, wynagrodzenie pracowników produkcyjnych i podwykonawców.
- Kosztami pośrednimi tj. czynsz za wynajem biura, opłaty za media, opłaty usługi księgowe i prawne, zakup paliwa do samochodu służbowego, wyposażenie siedziby firmy i leasing.
