Wybór formy opodatkowania to jedna z kluczowych decyzji, którą musi podjąć osoba fizyczna planująca założyć działalność gospodarczą. Zaniedbania w tym zakresie mogą być źródłem problemów i skutecznie utrudniać prowadzenie firmy. Sprawdzamy, jakie formy opodatkowania działalności gospodarczej przewidują polskie przepisy i która może być najkorzystniejsza dla Twojego biznesu?
Już na etapie składania wniosku o założenie jednoosobowej działalności gospodarczej można wskazać odpowiednią formę opodatkowania. Aktualnie przepisy dopuszczają 3 poniższe warianty:
Do niedawna jedną ze zryczałtowanych form opodatkowania była tzw. karta podatkowa. Reformy wprowadzone w ramach Polskiego Ładu spowodowały jednak, że od 2022 r. opcja ta nie jest już dostępna zarówno dla osób, które zakładają działalność gospodarczą, jak i dla przedsiębiorców planujących zmienić formę opodatkowania. Wybór odpowiedniego wariantu powinien być dobrze przemyślany, a wszelkie wątpliwości warto skonsultować ze specjalistami z biura rachunkowego.
Skala podatkowa jest najpopularniejszą formą opodatkowania wśród polskich przedsiębiorców. W tym wariancie podstawę opodatkowania stanowi dochód, który oblicza się jako różnicę pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania.
Dochód = Przychody z działalności gospodarczej — Koszty uzyskania przychodu
Aktualnie skala podatkowa przewiduje dwie następujące stawki:
Skala podatkowa może być korzystnym wariantem dla przedsiębiorców rozpoczynających działalność gospodarczą, którym na starcie trudno jest określić wysokość spodziewanych dochodów. Dodatkowo mogą oni zmniejszyć podatek o 3.600 zł (30.000 x 12%) w 2023 r. dzięki kwocie wolnej od podatku na poziomie 30.000 zł. Przedsiębiorcy wybierający skalę podatkową mogą również:
Wybierając opodatkowanie na zasadach ogólnych przedsiębiorca zobowiązany jest do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (KPiR), która jest uproszczoną formą ujmowania operacji gospodarczych w firmie. Prowadzenie ewidencji uproszczonej możliwe jest do czasu, aż przychody netto firmy za poprzedni rok obrotowy nie przekroczą 2 mln euro w przeliczeniu na polskie złote. W 2023 r. limit ten wynosi 9,65 mln zł.
KPiR musi być prowadzona w sposób rzetelny i niewadliwy oraz zgodnie ze wzorem i zasadami określonymi w stosownym rozporządzeniu Ministra Finansów. Zaniedbania w tym zakresie mogą być potraktowane jako wykroczenie, a nawet przestępstwo skarbowe. Dlatego już na samym starcie warto powierzyć ten obowiązek profesjonalistom z biura rachunkowego, a zaoszczędzony czas i energię poświęcić na rozwój biznesu.
Przedsiębiorcy rozliczający się z urzędem skarbowym na zasadach ogólnych wybierają formularz PIT-36. |
Drugim wariantem, w którym podstawę opodatkowania również stanowi dochód, jest podatek liniowy. Przeciwieństwie do zasad ogólnych obowiązuje tutaj tylko jedna stawka podatkowa w wysokości 19% i to bez względu na wysokość osiągniętego dochodu. Na tym różnice w porównaniu ze skalą podatkową się jednak nie kończą. Przedsiębiorca opodatkowany podatkiem liniowym:
Rozliczanie się podatkiem liniowym oznacza konieczność prowadzenia KPiR, a po przekroczeniu limitu przychodów — pełnych ksiąg rachunkowych. Liczba ograniczeń prowadzi do pytania — komu opłaca się taka forma opodatkowania? Podatek liniowy jest opłacalny jest dla singli i osób żyjących w nieformalnych związkach, które nie korzystają z ulgi na dzieci. Do tego osiągają dochód przekraczający 120.000 zł, dzięki czemu nadal rozliczają się za pomocą 19% stawki, zamiast 32%, jak w przypadku skali podatkowej.
Warto również zaznaczyć, że przedsiębiorcy na podatku liniowym, osiągający dochody z innych źródeł, które rozliczają na zasadach ogólnych (np. umowa o pracę), składają co roku dwie deklaracje podatkowe (PIT-36L i PIT-37). Dzięki temu mają możliwość skorzystania z większości ulg podatkowych, które powiązane są z zeznaniem przypisanym do skali podatkowej.
Przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym rozliczają się z urzędem skarbowym za pomocą formularza PIT-36L. |
Wybierając taką formę rozliczeń z fiskusem, trzeba pamiętać, że podstawę opodatkowania stanowi tu przychód, którego nie można pomniejszyć o koszty jego uzyskania. Pisząc wprost — ryczałt nie jest najlepszym rozwiązaniem, jeśli Twój biznes generować będzie wysokie koszty. Tę niedogodność rekompensują niższe stawki podatku, które zależą jednak od rodzaju działalności gospodarczej. Polski system podatkowy przewiduje 10 następujących stawek:
Pełny katalog działalności gospodarczych przypisanych do poszczególnych stawek ryczałtu znajduje się w tym miejscu. Z rozliczenia ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie skorzystają firmy, których przychody w roku poprzedzającym rok podatkowy były równe lub wyższe od równowartości 2 mln euro. W 2023 r. limit ten wynosi 9,65 mln zł.
Dodatkowo art. 8 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym wskazuje firmy wykluczone z tej formy opodatkowania np. podmioty osiągające w całości lub w części przychody z tytułu prowadzenia aptek.
Podmioty opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych oraz osoby fizyczne osiągające przychody z tytułu najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy, poza działalnością gospodarczą rozliczają się za pomocą formularza PIT-28. |